25 czerwca 2025 roku w Domu Pomocy Społecznej w Tolkmicku odbyła się podniosła uroczystość, która na trwałe zapisze się w tolkmickich annałach i z pewnością przejdzie do historii jako jedno z ważniejszych wydarzeń związanych z funkcjonowaniem naszej placówki. A ta licząca sobie już ponad 170 lat historia początkiem wywodzi się z założenia około 1850 roku Szpitala Świętej Elżbiety, w którym do zakończenia II wojny światowej posługę pełniły siostry ze Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w Braniewie. Pracowały to jako pielęgniarki i rehabilitantki, prowadziły także przedszkole w drewnianym pawilonie mieszczącym się obok solidnego, murowanego budynku kuracyjnego, okolonego zielonym, zadbanym parkiem. Pamięć o tych wydarzeniach nie jest dziś powszechna, ale uroczystość którą opisujemy pozwala na jej przywrócenie i oddanie hołdu tym, które pełnym oddania bliźniemu życiem zasłużyły na wiekopomny szacunek i uhonorowanie. Podkreślał ów aspekt pamięci niezbywalnej w życiu publicznym, gdyż budującej poczucie wspólnoty opartej na trwałych wartościach humanistycznych, biskup elbląski – Jacek Jezierski, przemawiając do zebranych gości w trakcie odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej Błogosławionej Siostrze Rolandzie.

Sylwetkę osoby noszącej zakonne imię Maria Rolanda, a urodzonej jako Maria Abraham, przybliżyła zabranym siostra Angela Krupińska CSC, autorka książki „Pod prąd, pod wiatr i pod fale”, opisującej męczeńską drogę braniewskich katarzynek, odpowiedzialna za proces beatyfikacji 15 z nich, którego zwieńczenie miało miejsce w Braniewie w dniu 31 maja bieżącego roku. Informacje siostry Angeli uzupełniliśmy sięgając między innymi do materiałów zebranych przez Instytut Pamięci Narodowej (porównaj linki na temat biogramu oraz badań ekshumacyjnych przeprowadzonych w Ornecie: https://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/komunikaty/220086,Uroczystosci-beatyfikacyjne-siostr-katarzynek-meczennic-ofiar-komunizmu-Braniewo.html  oraz https://poszukiwania.ipn.gov.pl/bbp/aktualnosci/15805,Orneta-Ostatni-etap-prac-poszukiwan-szczatkow-Siostr-Katarzynek.html).

Maria Abraham urodziła się w Tolkmicku 17 czerwca 1914 roku jako najstarsza z trojga dzieci Anny z domu Zimmermann i marynarza Józefa Abrahama. Rodzina mieszkała przy obecnej ulicy Krętej (ówczesna Fischerstrasse), nie wiadomo dokładnie w którym budynku. Dziewczynka uczęszczała do miejskiej szkoły katolickiej, a odznaczając się żarliwością religijną i czynnie uczestnicząc w działaniach wspólnoty parafialnej kościoła pw. św. Jakuba Apostoła odkryła w wieku 18 lat swoje powołanie do życia w zakonie. Jej pierwsze starania o przyjęcie do Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w Braniewie nie powiodły się. Jednak nie ustawała w wysiłkach, poświęcając czas na pomoc w pracach miejscowego szpitala i przedszkola, zyskała poparcie pracujących tu sióstr i spełniła swoje marzenie o wstąpieniu w mury zakonne. Zanim jednak rozpoczęła zakonną formację została wysłana do szkoły pielęgniarskiej w Berlinie. Powróciła do Braniewa z dyplomem i została przyjęta do nowicjatu, pod imieniem Marii Rolandy, w dniu 29 kwietnia 1936 roku. Następnie w Królewcu odbyła kurs sanitarny, po czym 2 maja 1938 roku złożyła śluby czasowe. Skierowano ją do pracy w zakładzie ortopedycznym „Dom Kopernika” we Fromborku, gdzie prowadziła zajęcia rehabilitacyjne. W roku 1941 złożyła śluby wieczyste. Odznaczała się kruchym zdrowiem, wobec czego w 1943 lub 1944 zapadła na gruźlicę i została wysłana na długotrwałe leczenie do szpitala w Ornecie. Tam w lutym 1945 roku, po zbombardowaniu miasta, zbyt słaba na ucieczkę, zatem przeniesiona do piwnicy razem z siostrami: M. Boną i M. Gunhildą, spotkała się z oprawcami spod znaku „wyzwoleńczej” Armii Czerwonej. Doznając wielu katuszy i upokorzeń, broniąc czci swojej i współsióstr, chora i torturowana zmarła w dniu 25 czerwca. Jej doczesne szczątki, a także artefakty (medaliki zakonne, krucyfiksy, elementy szat zakonnych), zostały odkryte dopiero w grudniu 2020 roku podczas badań przeprowadzonych przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN.

Siostra Angela Krupińska podkreśliła, że dzięki odsłoniętej tablicy powróci do nas, do całej regionalnej i lokalnej społeczności, a w szczególności do pracowników i mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Tolkmicku, nie tylko pamięć o tej szlachetnej i oddanej ludziom osobie, ale wraz z tym odpomnieniem przywrócona zostanie wiara w sens życia opartego na podstawowych wartościach, którym zawsze były wierne siostry katarzynki. W związku z tym możemy się spodziewać, iż opieka nad nami roztaczana przez życzliwych ludzi, zostanie teraz wsparta przez boski pierwiastek, o co z pewnością zadba niezapomniana siostra Rolanda.

Uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej Błogosławionej Siostrze Rolandzie zgromadziła wielu wspaniałych gości. Celebrowali oni kolejne etapy naszego doniosłego wydarzenia, a były to: okolicznościowe wystąpienia, odsłonięcie i poświęcenie tablicy oraz złożenie okolicznościowych wiązanek kwiatów; zaznaczamy, iż w tych odsłonach czynnie uczestniczyli mieszkańcy naszego Domu (Pani Barbara razem z Panią Dyrektor odsłaniały tablicę, a Pani Barbara i Pan Grzegorz złożyli wiązankę kwiatów).

Z dumą przedstawiamy naszych gości:

Biskup Diecezjalny Diecezji Elbląskiej – Jacek Jezierski

Proboszcz Parafii św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku – ksiądz Krzysztof Pawlukowski

Siostry katarzynki z Braniewa pod przewodnictwem Przełożonej Domu Braniewskiego – Siostry Błażei

Dyrektor Biura Wojewody Warmińsko-Mazurskiego – Pan Edward Pietrulewicz

Starosta Elbląski – Pan Maciej Romanowski

Przewodnicząca Rady Powiatu Elbląskiego – Pani Genowefa Kwoczek

Wiceprzewodnicząca Rady Powiatu Elbląskiego – Pani Magdalena Czarnocka – Kaptur

Członek Zarządu Powiatu Elbląskiego – Pan Robert Bieliński

Radna Rady Powiatu Elbląskiego – Pani Magdalena Madeja

Radny Rady Powiatu Elbląskiego – Pan Michał Gzowski

Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Elblągu – Pan Tomasz Domżalski

Burmistrz Tolkmicka – Pan Józef Zamojcin

Zastępca Burmistrza Tolkmicka – Pani Renata Mrugała

Sekretarz Gminy Tolkmicko – Pani Katarzyna Paczkowska

Radni Rady Miejskiej w Tolkmicku z Przewodniczącym Rady Miejskiej w Tolkmicku – Panem Sylwestrem Rosołem

Dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Braniewie – Pani Elżbieta Jakubowska

Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy w Przezmarku – Pani Małgorzata Subocz

Kierownik Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Domu Pomocy Społecznej „Krokus” we Władysławowie – Pani Izabela Ceblula

Wszystkich podejmowaliśmy z wielkim poważaniem pod przewodnictwem naszej Pani Dyrektor – Anny Kurszewskiej.

O tym, że przepowiednia siostry Angeli (o błogosławionej opiece roztaczanej przez siostrę Rolandę nad naszą placówką) spełni się niechybnie, przekonaliśmy się natychmiast. Otóż, trochę się posiliwszy pod rozstawionymi namiotami, braniewskie siostry katarzynki ruszyły lustrować naszą placówkę. Prym wśród nich wiodła, pełna niespożytej energii, siostra Justyna: zwiedziła każdy zakamarek, zajrzała do wszystkich pomieszczeń, zwłaszcza do pokojów pensjonariuszy, przywitała się z naszymi podopiecznymi i z pracownikami; tyle miała w sobie przy tym radości, tyle przekazywała pozytywnej energii podając nam dłonie, że wszystko nagle pojaśniało, wypełniło się blaskiem, przy którym słabe tego dnia światło słoneczne zdawało się blaknąć.

Otrzymaliśmy zaproszenie do klasztoru w Braniewie oraz zapewnienie, że nasze kontakty będą odtąd zawsze bardzo bliskie i  tak serdeczne, jak można to sobie tylko wyobrazić patrząc na życie przez różowe okulary.

Darius Barton